•  admin
•   30 Janar, 2015

Intervistë e Drejtoreshës së Përgjithshme të ISSH-së, znj. Vjollca Braho, dhënë në gazetën “Panorama”, të datës 30 janar 2015

Qeveria miratoi vendimin për Kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, kjo si kusht për zbatimin e reformës së re të pensioneve. Cilat janë kategoritë që përfitojnë apo detyrohen të paguajnë sigurime?

Vendimi që është miratur në mbledhjen e fundit të Qeverisë është një vendim në zbatim të Ligjit të sigurimeve shoqërore dhe Ligjit për mbledhjen e kontributeve të sigurimeve shoqërore. Ekziston një Vendim i Këshillit të Ministave me numër 1114, që trajton të gjitha çështjet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, i cili ka qenë në fuqi deri në këtë moment. Vendimi i miratuar së fundmi është në këtë linjë dhe në vetvete ka përfshirë edhe aspektet e reformës së re të pensioneve. Ky vendim përmbledh të gjitha çështjet në zbatim të reformës së re dhe të ligjeve ekzistuese përsa i përket përfitimeve dhe kontributeve që do të paguhen për të gjitha kategoritë, pra në thelb është një shpjegim i detajuar i ligjit për efekt të zbatimit të tij nga administata e sigurimeve shoqërore, administrata tatimore dhe subjektet e ndryshme që preken nga këto ligje.

Në vendim është përcaktuar që paga për efekt të llogaritjes së pensioneve, do të jetë e barbartë me pagën minimale prej 22 mijë lekësh. Në vendimin e mëparshëm kjo pagë, ka qenë 19 406 lekë. Cilat kategori preken nga ky ndryshim?

Në ligjin e ri, që është tashmë në fuqi për sigurimet shoqërore, është përcaktuar që paga minimale për efekt të sigurimeve shoqërore është e barabartë me pagën minimale për efekt punësimi të përcaktur nga Këshilli i Ministrave. Nisur nga ky përcaktim në Shqipëri ekziston vetëm një pagë minimale dhe jo dy si më parë dhe kjo pagë është 22 000 lekë në muaj. Të vijmë tek pyetja juaj, nga ky unifikim preken kategoria e të vetëpunësuarve, të cilët para hyrjes në fuqi të ligjit dhe të vendimit, kontributet e sigurimeve shoqërore i llogarisnin dhe i paguanin mbi pagën minimale prej 19 406 lekë. Ky ndryshim është bërë për faktin e unifikimit të pagës minimale në shkallë vendi, barazimin e pensionit për të gjithë kategoritë që paguajnë kontribute me pagë minimale për të shmangur diskriminimin midis të punësuarve dhe të vetëpunësuarve, si dhe për të unifikuar praktikat e mbledhjes së kontributeve dhe llogaritjes së pensioneve.

Sa do të jetë pagesa për të vetëpunësuarit në veprimtari tregtare ose ambulantët?

Vendimi i porsamiratuar, përveç përcaktimit të pagës minimale ka përcaktuar edhe pagën maksimale mbi të cilën llogariten dhe paguhen kontributet e sigurimeve shoqërore, e cila ëshë 97 030 lekë dhe jo si me ligjin e vjetër sa pesëfishi i pagës minimale. Në këtë vendim është përcaktuar edhe shuma e kontributit minimal që duhet të paguajnë personat e vetëpunësuar në veprimtari tregtare apo shërbimi ambulant dhe personat që punojnë si punëtorë shtëpie. Më konkretisht kontributi minimal për këtë kategori është 4 070 lekë në muaj, i ndarë në sigurime shoqërore në masën 2 750 lekë dhe në sigurime shëndetësore në masën 1 496 lekë. E rëndësishme të theksohet për këtë përjashtim është fakti që përfitojnë ata persona që kryejnë aktivitet të përkohshëm e të vijueshëm, por që nuk kanë një vendqëndrim të përcaktuar, veprimtari të përkohshëm me ndërprerje gjatë javës dhe pa vendqëndrim të përcaktuar, veprimtari tregtare me tezga ose veprimtari transporti me ndërprerje gjatë javës. Kategoritë e vetëpunësuara me vazhdimësi aktiviteti dhe vendqëndrim të përcaktuar (të përhershëm) përjashtohen nga pagimi si ambulantë dhe do të paguajnë si të gjithë të vetëpunësuarit e tjerë.

Në vendim flitet edhe për ata që punojnë në ndërmarrjet Fason. Sa do të jenë kontrbutet për këtë kategori?

Të punësuarit në ndërmarrjet fason janë si të gjithë të punësuarit e tjerë dhe do të paguajnë kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore njëlloj si të gjithë të punësuarit, pra 24.5 % të pagës bruto deri në nivelin e pagës maksimale si kontribut të sigurimit shoqëror dhe 3.4 % të pagës bruto si kontribut të sigurimit shëndetësor dhe jo më pak se paga minimale në shkallë vendi që është 22 000 lekë. Në këtë vendim nuk parashikohet ndonjë ndryshim nga të punësuarit e tjerë për të punësuarit në industrinë fason që operon në vend. Diferenca me veprimtaritë e tjera ekonomike për industrinë fason është për personat që punësohen për herë të parë dhe janë në procesin e formimit profesional që për një periudhë deri tre muaj paguajnë kontribute të detyrueshme minimale vetëm për degën e aksidenteve në punë në masën 0.3% e pagës minimale ose 66 lekë/muaj dhe jo për degët e tjera, por me kushtin që të mos kenë përfituar financime nga programet e nxitjes së punësimit nga Ministria e Mirëqënies Sociale dhe Rinisë.

Sa është paga mbi të cilën do të mbahen kontributet për të vetëpunësuarit në bujqësi?

Për të vetëpunësuarit në bujqësi nuk ka ndonjë ndryshim të masës së kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore. Siç mund ta dini, të vetëpunësuarit në bujqësi paguajnë një shumë fikse vjetore në bazë të ndarjes në zona fushore dhe zona malore. Diferencën midis shumës fikse dhe shumës së kontributeve sipas pagës minimale e subvencionon buxheti i shtetit. Paga për efekt të llogaritjes së përfitimeve është paga minimale në shkallë vendi, si për të gjithë të vetëpunësuarit e tjerë. Për vitin 2015 masa e kontributit të sigurimeve shoqërore që do të paguajnë të vetëpunësuarit në bujqësi në zonat fushore është 33 000 lekë në vit dhe për të vetëpunësuarit në zonën malore është 25 300 lekë në vit. Në zonat malore përfshihen të vetëpunësuarit që banojnë në rrethet Bulqizë, Dibër, Gramsh, Has, Kolonjë, Kukës, Librazhd, Malësi e Madhe, Mat, Mirditë, Pukë, Skrapar, Tepelenë dhe Tropojë. Gjithashtu, të vetëpunësuarit në bujqësi paguajnë kontribut të sigurimit shëndetësor në masën 314 lekë në muaj ose 3 768 lekë në vit.

Si do llogariten kontrbutet për ata që punojnë në dy subjekte, pra kanë dy punë?

Për personat që punojnë në dy apo më shumë subjekte kontributet e sigurimeve shoqërore llogariten në të dy apo më shumë subjektet ku punon, por deri në nivelin e pagës maksimale. Më konkretisht, një person që punon në dy subjekte dhe paga është më e ulët se paga maksimale dhe shuma e të dy pagave nuk e kalon pagën maksimale prej 97 030 lekësh paguan kontributet e sigurimeve shoqërore në të dy subjektet. Nëse shuma e pagave në të dy subjektet është më e madhe se paga maksimale, atëherë në një subjekt do të paguajë deri në kufirin e pagës maksimale. Përsa i përket kontributeve të sigurimit shëndetësor do të paguajë mbi të dy pagat bruto pasi për kontributin shëndetësor nuk ka një pagë maksimale por paga bruto.

A ndryshojnë përfitimet për ish-ushtarakët që përfitojnë pagesë kalimtare?

Të gjithë ushtarakët që trajtohen me pagesë kalimtare nuk kanë ndryshim sipas këtij vendimi, por do të vazhdojnë të paguhen sipas ligjit përkatës që administron pensionet e parakohshme për vjetërsi shërbimi. Në këtë vendim është parashikuar që në zbatim të ligjit për personat që plotësojnë kushtet për pension të parakohshëm për vjetërsi shërbimi por që vazhdojnë të punojnë në punë të ndryshme nga profesioni i ushtarakut, të përfitojnë  pensionin bazë. Kjo është bërë me qëllim vazhdimin e pensionit edhe në kushtet kur ligji i ri nuk ka koncept të pensionit minimal dhe ka të bëjë me ruajtjen e të drejtave të fituara.

Në vendim është përcaktuar edhe zbatimi i formulës së re të pensioneve. Mund të na jepni një shembull si do llogaritet baza e vlerësuar dhe pensioni i ri?

Në vendim është një kapitull i veçantë për llogaritjen e bazës së vlerësuar për të gjitha llojet e përfitimeve që jep skema e detyrueshme e sigurimeve shoqërore dhe jo vetëm për pensionet. Në këtë kapitull është përcaktuar si llogaritet baza e vlerësueshme mesatare, baza mesatare neto për pensionet, barrëlindjet, sëmundjet dhe aksidentet në punë në përputhje me përcaktimet e ligjit të ri. Pra, në thelb është përcaktuar se si do të llogaritet baza e vlerësueshme për çdo lloj përfitimi. Për t’iu përgjigjur pyetjes tuaj, për efekt të pensionit të pleqërisë do të llogaritet baza e vlerësueshme si mesatare e pagave të të gjithë periudhës së sigurimit të indeksuar me indekset e miratuara me një Vendim të KM. Pagat e realizuara vite më parë do të indeksohen sipas indeksit të rritjes së pagës minimale për ta sjellë në kohë dhe shumat e pagave të realizuara ndër vite do të pjestohen me periudhën e sigurimit për të përcaktuar pagën mesatare të të gjithë karrierës, me qëllim akordimin e një pensioni që i përgjigjet kontributeve të paguara.

Në këtë vendim është sqaruar zbatimi i formulës së llogaritjes së pensionit të përcaktuar me ligj dhe jo ndonjë mënyrë llogaritje pensioni. Është përcaktuar masa e pensionit social si shumë sipas ligjit të pensioneve që është 6 750 lekë në muaj.

Mënyra e llogaritjes së pensionit është përcaktuar në ligj dhe në këtë vendim është përcaktuar shuma e pensionit social që do të shërbejë si bazë për të llogaritur shumën bazë të pensionit sipas formulës. Mënyra e llogaritjes së pensionit është e sqaruar në ligj ku është përcaktuar që masa e pensionit është e barabartë me një shumë bazë dhe një përqind për çdo vit sigurimi të pagës mesatare të indeksuar të të gjithë karrierës së punës. Shuma bazë është product I pensionit social shumëzuar me vitet e sigurimit të plotësuara pjestuar me vitet e sigurimeve sipas nenit 92 të ligjit.

Në vendim është përcaktuar llogaritja e pensionit për katër kategori të ndryshme që ndan periudhat para 1 janarit 2015 e pas saj. Si do llogaritet pensioni për ata që i kanë plotësuar kushtet para 1 janarit dhe vazhdojnë të punojnë? Me shembull do ishte më mire

Në ligj është sanksionuar që të gjithë personave që ju lind e drejta deri në datën 31.12.2014 do të zbatohen dispozitat ligjore që kanë qënë në fuqi deri në atë datë, pra ligji I vjetër i sigurimeve shoqërore. Për personat që kjo e drejtë ju lind pas datës 1 janar 2015 atëherë do të zbatohen dispozitat e ligjit të ri. Në këtë pikë nuk ka ekuivok. Për ata persona që kanë plotësuar kushtet për pension sipas ligjit të vjetër por që vazhdojnë punësimin, në momentin e ndërprerjes së punësimit pensioni do t’iu llogaritet sipas dispozitave të ligjit që ka qënë në fuqi në momentin e plotësimit të kushteve, pra me ligjin e vjetër dhe do të përfitojnë bonusin për shtyrjen e daljes në pension sipas ligjit në fuqi në momentin e ndërprerjes së punësimit, pra në rastin konkret me ligjin e ri.

Por për ata që kanë fituar të drejtën e përfitimeve para datës 1 janar, por nuk kanë plotësuar vjetërsinë në punë dhe periudhën e sigurimit? Me shembull do ishte më mire

Pyetja juaj konsiston në rastin që një person ka plotësuar kushtin e moshës së daljes në pension sipas ligjit por nuk plotësojnë kushtin e periudhës së sigurimit dhe vazhdojnë të punojnë dhe të paguajnë kontributet e detyrueshme të sigurimeve shoqërore. Në këto raste do të zbatohen dispozitat ligjore që janë në fuqi në momentin e ndërprerjes së  sigurimit të detyrueshëm, pra të ligjit të ri.

Po llogaritja e pensionit të parakohshëm, për ish-ushtarakët?

Mënyra e llogaritjes së pensionit të parakohshëm për ish-ushtarakët nuk ka ndryshuar dhe është e njëjta siç ka qënë. Ky vendim është për zbatimin e ligjit të sigurimit të detyrueshëm dhe nuk prek ligjet e tjera. Në këtë vendim siç përmenda më sipër është përcaktuar vetëm shuma e pensionit bazë për llogaritjen e këtij lloj përfitimi dhe nuk është ndryshuar mënyra e llogaritjes së tij.

Si do llogaritet pagesa për raportet mjekësore dhe për lejet e lindjes?

Llogaritja e këtyre përfitimeve është e njëjtë si me ligjin e vjetër me përjashtim të faktit që bazë për llogaritje do të merret paga neto dhe jo bruto, si me ligjin e vjetër. E reja në këto lloj përfitimesh është fakti që nuk merret për barrëlindje paga e vitin të fundit kalendarik por paga e 12 muajve të fundit nga momenti I lindjes së të drejtës si dhe që për përiudhat që nuk ka paga merret paga minimale duke rezultuar në një përfitim më të drejtë dhe më të lartë për gratë që kanë periusha të pambuluara me sigurime. E njëjta gjë edhe për pagesat e raporteve mjekësore duke dhënë përfitime me të mira se ligji i mëparshëm përsa i përket periudhave të pambuluara.

•  admin
•   2 Mars, 2015

Intervistë e Drejtoreshës së Përgjithshme të ISSH-së, znj. Vjollca Braho, dhënë në gazetën “Panorama”, të datës 02 mars 2015

Tashmë ka nisur procesi i kompensimit të energjisë elektrike. Si po ecën ky proces?

Procesi i pagimit të kompensimit të cmimit të energjisë elektrike në bazë të Vendimit të Këshillit të Ministrave nr. 8, datë datë 14.01.2015 ka nisur që në datën 1 shkurt 2015. Të gjithë pensionistët që përfitojnë këtë lloj kompensimi, së bashku me pensionin e muajit shkurt kanë tërhequr kompensimet e energjisë elektrike në masën 1288 lekë. Kjo shumë përfshin të tre llojet e kompensimeve të çmimeve të energjisë që janë kompensimi i parë sipas VKM nr 565, datë 09.08.2006,  prej 500 lekësh, kompensimin e dytë sipas VKM 238, datë7.04.2010  prej 140 lekësh si dhe kompensimin e fundit prej 648 lekësh sipas VKM nr. 8, datë 14.01.2015.

Çfarë dokumentash duhet të sjellin pensionistët për përfitimin e kompensimit të fundit?

Nga ana e ISSH-së për të gjithë pensionistët që përfitojnë kompensimin prej 640 lekë në muaj sipas VKM-së 565 dhe 238, ju është paguar edhe kompensimi i ri prej 648 lekësh pa pritur plotësimin dhe rifreskimin e dokumentave. Për të bërë këtë plotësim apo rifreskim është lënë një afat, i cili skadon në fund të muajit prill. Pra, asnjë nga pensionistët përfitues ekzistues nuk do t’iu ndërpritet pagimi i të tre kompensimeve deri në këtë afat dhe nuk është e nevojshme të nxitojnë për plotësimin dhe dorëzimin e dokumentacionit. Për pensionistët të cilët nuk marrin kompensimet e para, por plotësojnë kushtet për ta përfituar kompensimin, kanë të drejtë të plotësojnë dokumentacionin e nevojshëm deri në fund të prillit dhe pagesa do tju fillojë që nga data 1 shkurt 2015. Për të ardhur tek pyetja juaj, dokumentacioni që duhet të plotësohet dhe rifreskohet është një fotokopje të kartës së identitetit  të nënshkruar,  çertefikatë familjare që të provojë faktin e të qënit kryefamiljar, kontratë me operatorin e furnizimit me energji elektrike në emër të kryefamiljarit, librezën e dritave që konfirmon pagesën e rregullt të energjisë elektrike dhe një deklaratë që plotësohet pranë zyrave të sigurimeve shoqërore.

Sipas traditës, pjesa dërrmuese e pensionistëve janë kryefamiljarë. Të gjithë këta pensionistë e përfitojnë kompensimin?

Këtë lloj kompensimi e përfitojnë pensionistët kryefamiljarë të vetëm, kur përbërja familjare është vetëm dy pensionistë dhe në këtë rast vetëm pensionisti kryefamiljar e merr kompensimim, si dhe kur pjesëtarët e tjerë të familjes nuk kanë të ardhura nga punësimi apo vetëpunësimi.

Si vërtetohen që nuk kanë të ardhura?

Për të vërtetuar këtë situatë të gjithë pjesëtarët e familjes mbi 18 vjet duhet të paraqitin vërtetimin e zyrës së punës që janë punëkërkues të papunë. Pra, në rastet kur pensionisti është kryefamiljar por ka anëtarë të tjerë të familjes që përfitojnë të ardhura nga punësimi, nuk përfitojnë këtë kompensim.

Po pensionistët e fshatit e përfitojnë këtë kompensim?

Në pikën c) të VKM e sipërcituar është përcaktuar që këtë lloj kompensimi e përfitojnë kryefamiljarët pensionistë që përfitojnë pension pleqërie shtetëror ose pension pleqërie fshati  por që janë me banim në qytet dhe nuk kanë persona të familjes të punësuar apo të vetëpunësuar. Pra, pensionistët kryefamiljarë me pension fshati dhe që jetojnë në fshat nuk e përfitojnë këtë lloj kompensimi. Përjashtim bëhet për kryefamiljarët pensionistë të invaliditetit të plotë fshati  që banojnë në fshat por që nuk kanë pjesëtarë pjesëtarë të tjerë të familjes të punësuar apo vetëpunësuar.

•  admin
•   5 Gusht, 2015

Intervistë e Drejtoreshës së Përgjithshme të ISSH-së, znj. Vjollca Braho, dhënë në Gazetën Shqiptare të datës 04.08.2015

Ky sezon ka qenë sa i ngjeshur, aq edhe produktiv për Drejtoreshën e Institutit të Sigurimeve Shoqërore. Tashmë një tjetër sfidë e pret para, ajo e postit të nënkryetares së Këshillit Bashkiak, çfarë do të thotë më shumë përgjegjësi dhe vlerësim për të.

Në këtë rrëfim të ngrohtë për “Summer Pages”, Vjollca tregon se si ia del të gjejë kohë për t’i përmbushur me sukses të gjitha obligimet që ka, por mbi të gjitha pa përzier punën me politikën. Posti i rëndësishëm, apo edhe roli në politikë, e kanë bindur se tashmë gjinia nuk është më justifikim. “Besoj se këtë shans ua japin vetë gratë, duke u justifikuar, ose meshkujve u mbarojnë argumentet në debat dhe kërkojnë më pas të futen në betejën e gjinive”, – shprehet Braho. Më tej tregon edhe planet për pushimet, ku për të natyra është e parefuzueshme. Dhe, ashtu siç mendohej, krahas detit dhe shoqërisë së mirë, nuk kishte se si të linte pas dore edhe punët e shumta, edhe pse me pushime. Ndaj kjo është një ndër arsyet që shpeshherë zgjedh të pushojë në Durrës.

Një vit i ngjeshur mes punës dhe politikës; sa impenjativ ka qenë për ju?

Ka qenë një vit shumë i rëndësishëm, si për punën, ashtu edhe për pjesëmarrjen politike. Për punën ka nisur implementimi i ligjit të ri të pensioneve, që është një sfidë e rëndësishme, pasi është një ligj që prek thuajse çdo familje shqiptare. Për politikën ishte një vit i rëndësishëm i rikonfirmimit jo vetëm i mbështetjes për PDIU-në, por edhe i forcës së grave brenda forcës sonë politike. Drejtimi i fushatës në Tiranë ishte për mua një sfidë dhe një përvojë e rëndësishme jo vetëm politike, por edhe njerëzore. Dhe falë një pune të jashtëzakonshme të shtabit elektoral, arritëm të dyfishojmë votat e PDIU-së në Tiranë. Ky rezultat na e rrit përgjegjësinë, ndaj dhe unë dëshiroj që përmes jush të falënderoj të gjithë ata që kontribuuan që sot PDIU-ja të ketë këtë rritje dhe tre këshilltarë në Këshillin e ri Bashkiak. Pjesëmarrja në këtë Këshill do të jetë një përvojë tjetër e re edhe për mua, por unë besoj se kontributi për qytetin ku jetoj do të jetë një sfidë e rëndësishme, pasi unë besoj se ndryshimet nisin nga përgjegjësia jonë për pjesëmarrje.

Shumë aktive edhe përgjatë fushatës; si ishte kjo fushatë në sytë tuaj?

Ishte një fushatë që, edhe pse të lodh, të jep shumë për të mësuar. Takimi me shumë persona, dëgjimi i tyre, të bëjnë të mendohesh gjatë edhe për gjëra që më parë nuk të kanë shqetësuar kurrë. Është një përvojë e rëndësishme!

A mund të themi se tanimë mund të “merrni frymë” lirisht nga angazhimet e shumta?

Fatmirësisht jam mësuar me ritmin e punës që kur kam nisur punën në rininë time. Besoj se çdokush mund të gjejë edhe kohën për punë, edhe kohën “për të marrë frymë”, nëse do të konsideronim me këtë atë pjesë të kohës që duhet të merremi me veten dhe miqtë.

Tashmë edhe si nënkryetare e zgjedhur e Këshillit Bashkiak të Tiranës, çfarë do të thotë kjo për ju?

Është një vlerësim dhe përgjegjësi për mua. Është vlerësim më së pari nga PDIU-ja që ka mbështetur kandidaturën time. Por njëkohësisht është edhe një vlerësim nga gjithë anëtarët e Këshillit, të cilët, më lejoni t’i falënderoj për zgjedhjen si nënkryetare e Këshillit. Kjo zgjedhje është njëkohësisht edhe përgjegjësi për mua, pasi tashmë nis puna konkrete për të bërë të mundur që qytetarët të prekin premtimet tona. Ne bekurajën që ka kreu i ri i bashkisë në arritjen e objektivave.

Mendoni se femrat në poste drejtuese janë më produktive se meshkujt?

Mund të them se janë produktive po aq sa edhe meshkujt. Nuk dua ta shoh si një garë. Nuk dua ta shoh as të ndarë në gjini. Të paktën, në punën time, nuk i kam ndarë gratë nga burrat. Dhe kam fatin t’i kem thuajse në mënyrë të barabartë drejtuesit e departamenteve, dhe mund të them se punojmë bashkërisht, pa bërë asnjë dallim gjinor.

Ka akoma nga ata që e paragjykojnë një femër në një post drejtues?

Besoj se ka, dhe jo vetëm në Shqipëri. Por besoj se, ose këtë shans ua japin vetë gratë, duke u justifikuar, ose meshkujve u mbarojnë argumentet në debat dhe kërkojnë më pas të futen në betejën e gjinive.

A është më e vështirë për një femër të bëjë karrierë në Shqipëri?

Çdo karrierë ka vështirësitë e veta. Ndonjëherë femrat mund ta kenë pasur më të vështirë, për shkak të ndonjë paragjykimi. Por unë besoj se çdo grua e ka vetë në dorë të vendosë prioritete se si do të kërkojë ta respektojnë atë në punën që bën.

Sa ju ka tjetërsuar puna që bëni, a jeni Vjollca edhe nën “kostumin” e drejtoreshës?

Mundohem që t’i ndaj marrëdhëniet në punë me marrëdhëniet jashtë pune. Mund të jemi miq në kafe apo drekë, por në punë, gjithkush që bashkëpunon me mua e ka kuptuar se nuk bëj dallime. Kjo i bën kolegët të mos ndihen të diferencuar dhe mos të më shohin me “kostumin e drejtoreshës”, por të njeriut që kërkon bashkëpunim.

Shpesh krijohet ideja se institucionet janë të lidhura ngushtë me politikën; a ka ndodhur kështu edhe me institucionin që ju drejtoni?

Kam pasur fatin të jem në krye të një institucioni që më shumë ka parë nga qytetarët. Nuk them se kemi arritur të bëjmë të gjitha ato që kemi menduar, por kam bindjen se jemi në rrugën e duhur që shërbimi ndaj qytetarëve vetëm të vijë në rritje. Për këtë, fatmirësisht jemi mirëkuptuar me ministrat që kanë pasur në varësi ISSH-në, të cilët kanë mbështetur këtë komunikim sa më larg gjuhës politike.

Sa e ndryshon politika një femër?

Pse, vetëm një femër e ndryshon politika?! Unë besoj se i ndryshon të gjithë, pasi i vë përpara përgjegjësive të cilat në jetën e tyre individuale më parë nuk i kanë menduar.

Keni mikesha nga politika shqiptare, kë do të veçonit?

Kam mjaft mikesha të mira, ndaj ndjesë që nuk do të veçoj asnjërën prej tyre.

A bëni kompromise, ka “misione të pamundura” për Vjollcën?

Ka misione që duan shumë mund. E pamundur është të nis të bëj një gjë jashtë natyrës sime.

Ju lëndojnë sulmet, qoftë edhe me ngjyrime politike, që ju adresohen?

Çdo person nuk ndihet mirë kur sulmohet, sidomos pa të drejtë. Por e rëndësishme është të dimë të lexojmë kritikat e drejta, të cilat na japin mundësinë të përmirësohemi.

Si ju gjen kjo verë, keni bërë plane për pushimet?

Pushimet janë gjëja e fundit për të cilën shqetësohem.

Si janë përgjithësisht pushimet tuaja; pëlqeni të jeni pranë natyrës me aktivitete sportive apo dëshironi relaks të plotë?

Natyra është e parefuzueshme! Por e rëndësishme është të jem me miqtë e duhur. Si ju është dukur këtë vit turizmi shqiptar, me aq sa keni parë, a ka përmirësime? Nuk i kam ndjekur shifrat e turizmit, por kam kënaqësi kur shoh se, thuajse në çdo cep që lëviz, që ka njerëz që flasin gjuhë të ndryshme. Kjo më bën të ndihem mirë, që Shqipëria po kthehet në një destinacion që duhet parë nga të gjithë, sidomos nga ne vetë shqiptarët më së pari.

Jeni natyrë që merreni me punë edhe kur pushoni apo i fikni telefonat?

Fatkeqësisht nuk mendoj ta fik telefonin. Puna ime është e tillë që kërkoj të jem e informuar thuajse gjatë gjithë ditës.

Çfarë zgjidhni të lexoni kur pushoni?

Romane. Njoh fatmirësisht këshillues të mirë leximesh, kështu që shpesh marr librat e duhur me vete.

Preferoni turizëm malor apo jeni besnike e detit?

Deti mbetet deti.

Ku e gjen Vjollca parajsën e saj për të pushuar në Shqipëri, a keni një vend që e frekuentoni me shumë dashuri çdo vit?

Më pëlqen bregu i jugut, por gjithsesi Durrësi mbetet ende i preferuar. Ndoshta se më mban edhe më afër punëve të mia.

•  admin
•   7 Mars, 2016

Intervistë e Drejtorit të Përgjithshëm të Institutit të Sigurimeve Shoqërore, z. Astrit Hado, dhënë në gazetën “Panorama”, datë 07  mars 2016.

Nga rritja e moshës së pensionit për femrat, deri te falja e “borxhit” për ushtarakët dhe kompensimi i energjisë elektrike.

Drejtori i ri i ISSH-së sqaron në një intervistë për gazetën efektet e reformës së pensioneve. Astrit Hado, si një ndër hartuesit e reformës, qartëson shtresat që preken në vitin e dytë të zbatimit të saj. Si do të zgjidhen radhët e gjata në pritje të daljes së pensionit, vendimi për shmangien e gjyqeve për njohjen e vjetërsisë në punë dhe rastet kur pensioni është rritur nga aplikimi i formulës së re.

Sipas Hados, zgjidhja e parë pritet të jetë për vjetërsinë në punë para viteve 1994. Vendimi i ri i qeverisë do të bëjë të mundur njohjen e regjistrave, edhe kur janë shkruar me laps. Çfarë dokumentesh do të paraqesin pensionistët për të marrë kompensimin e energjisë dhe rastet e përfitimit deri në 1988 lekë në muaj.

Gjatë analizës së djeshme u fol edhe për njohjen e viteve të punës, kur regjistrat kanë qenë shkruar me laps. Çfarë do të thotë kjo për të punësuarit?

Shumica e dokumenteve që përdoren për të caktuar pensionet janë krijuar si fond arkivor i vjetërsisë në punë shumë vite më parë. Konkretisht, e gjithë periudha e punës para vitit 1994 është e dokumentuar në regjistrat e punës dhe pas vitit 1994 janë të evidentuara në listëpagesat mujore të dorëzuara pranë Sigurimeve Shoqërore dhe organeve tatimore. Evidentimi i vjetërsisë në punë të periudhës para vitit 1994 paraqet një problematikë serioze, çka krijon vështirësi në verifikim, vonesa në lidhjen e pensionit, si dhe shpesh mosmarrja në konsideratë nga ana jonë për shkak të problematikave që mbartin. Shpesh regjistrat janë vetëm me datën e fillimit të punës dhe pa datën e mbylljes se punës, gjeneralitetet e të punësuarve të shkruara gabim, me shkurtime ose me korrigjime, pa atë- si, pa datëlindje ose me atësi dhe datëlindje të korrigjuara, si dhe të dhëna të shënuara më laps plumbi. Kjo mënyrë mbajtjeje e regjistrave të vjetërsisë nuk ka qenë e parashikuar dhe e lejuar sipas legjislacionit të kohës, pasi janë lehtësisht të ndryshueshme dhe objekt falsifikimi dhe përfitimi të padrejtë. Por ne ndodhemi përpara këtij fakti dhe personave që kanë vjetërsi të shkruara me laps nuk iu njihen këto periudha, janë të detyruar t’i drejtohen Gjykatës. Rastet e këtij fenomeni janë: regjistra të disa kooperativave bujqësore, ku të gjithë të dhënat e vjetërsisë në punë janë me laps, vite ose grup vitesh të caktuara që janë me laps për të gjithë të punë- suarit, gjeneralitetet të shënuara me laps plumbi etj. Ky fenomen ndeshet në rreth 6% e regjistrave të ditëve të punës në ish-kooperativat bujqësore. Për sa i përket shkrimit me laps kopjativ, këto periudha pune njihen nga ana jonë. Njohja e këtyre periudhave të punës do të bënte të mundur pagimin e pensionit në kohë dhe në masë të plotë, shmangien e sorollatjes në procese ankimimi administrative dhe gjyqësore, si dhe një ulje besimi dhe prishje imazhi të sigurimeve shoqërore. Kjo njohje vjetërsie do të bëhet pas miratimit të një Vendimi të Këshillit të Ministrave, i cili është në proces hartimi. Në këtë projektvendim janë parashikuar të gjitha rastet kur njihen dhe procedura të përpikta të verifikimit të tyre dhe të gjithë fondit arkivor të vjetërsisë në punë.

Ju po thoni që do të dalë një VKM vetëm për këtë problem?

Projektvendimi që është duke u hartuar, në fakt është një vendim i cili përcakton procedura administrative për verifikimin dhe njohjen e vjetërsive të punës të periudhës para 19994, që kanë mangësi apo gabime, si dhe dokumentet e burime alternative që vërtetojnë këto periudha pune. Fatmirë- sisht, të gjitha regjistrat e vjetërsisë në punë të ish-KB dhe ishndërmarrjeve shtetërore që nuk kryejnë më aktivitet janë në arkivën tonë qendrore, janë të dixhitalizuara dhe verifikimi që do të bëhet është i plotë. Shpresojmë që ky projektvendim të miratohet dhe njëkohë- sisht të zgjidhë shumë raste që deri më sot nuk kanë gjetur zgjidhje. Dua të theksoj se këto raste nuk janë marrë në konsideratë nga ana jonë bazuar në legjislacionin në fuqi dhe jo për arsye subjektive.

Ka një ide për shmangien e gjyqeve pafund për dokumentet e pensionit. Si parashikohet të lehtësohen qytetarët?

Një nga hapat e parë është miratimi i vendimit që përmenda më sipër dhe dhënia më shumë kompetencë ISSH-së për zgjidhje administrative të pasaktësive në dokumentacionin e vjetërsisë në punë. Është shqetësues fakti që shumë qytetarë detyrohen të shkojnë në gjyq, jo për fajin e tyre, por të mënyrës së mbajtjes së dokumentacionit vite më parë nga punonjësit e ngarkuar me këtë detyrë. Gjithashtu, është shqetësues edhe për punonjësit e Sigurimeve Shoqërore, pasi ankesat drejtohen te ne duke rritur ndjeshëm edhe volumin e punës dhe shtimin e pakënaqësive të pensionistëve. Mbledhja e të gjithë dokumentacionit pranë arkivës qendrore dhe dixhitalizimi i tyre na krijon mundësinë e verifikimit shterues në të gjithë fondin arkivor dhe përgjigje përfundimtare qytetarëve. Dua të theksoj se ky do të jetë një proces i plotë verifikimi që t’u jepet e drejta qytetarëve, por njëkohësisht shmangur abuzimet dhe mbrojtjen e fondeve të sigurimeve shoqërore.

Ju folët edhe për shkurtimin e kohës së lidhjes së pensionit. Sa është aktualisht kjo kohë dhe sa pritet të ulet? Po dokumentet do të thjeshtohen?

Aktualisht, koha e lidhjes së një pensioni në Shqipëri është 27 ditë si mesatare dhe ka pensione që lidhen për 10 ditë, sikundër ka pensione që lidhen për dy muaj, p.sh. në varë- si të dokumentacionit që paraqet qytetari, dokumenteve të vjetërsisë në punë dhe periudhave të sigurimit që janë arkivuar, nga lëvizjet e punës që ka çdo individ dhe shumë arsye të tjera. Në gjykimin tim, ky është një afat i mirë duke pasur parasysh lëvizjen e lirë të njerëzve nga një rreth në tjetrin, cilësinë dhe saktësinë e dokumentacionit arkivor. Shqetësues paraqitet numri i pensioneve që lidhen jashtë afatit ligjor, që është 45-60 ditë, pasi qytetarët nuk marrin këstin e tyre mujor të parave dhe ndikon në cilësinë e jetës së tyre. Për të ulur afatin e caktimit të pensionit jemi duke marrë disa masa si thjeshtëzim të procedurave, rritjen e intensitetit të punës, përdorimin e sistemeve informatike të llogaritjes dhe pagimit të pensioneve, si dhe dixhitalizimin e vjetërsisë në punë dhe periudhave të sigurimit. Grumbullimi dhe dixhitalizimi i periudhave të sigurimit do të shkurtojë kohën e verifikimit të periudhave dhe përdorimin elektronik të të dhënave për llogaritje të përfitimeve dhe për rrjedhojë uljen e afateve.

Reforma po hyn në vitin e dytë. Cilat janë shtresat që po preken më shumë? E kam fjalën për rritjen e moshës së femrave për të dalë në pension.

Reforma e pensioneve ka ndikim te të gjithë shqiptarët, qoftë kontribuuesit dhe përfituesit aktualë, ashtu edhe kontribuuesit dhe përfituesit e ardhshëm. Kjo për faktin se pensionet janë produkt i një horizonti kohor shumë të gjatë dhe ndikohet nga kontributet e realizuara për 35-40 vjet. Më e prekshme në vitin e parë të implementimit të saj është rritja e moshës së grave me dy muaj, si dhe masa e pensionit. Grave që kanë lindur në vitin 1955, iu rrit mosha me dy muaj dhe pensioni u përfitua në moshën 60 vjeç e dy muaj. Por, nga ana tjetër, shumë pensionistë morën një pension më të drejtë të lidhur me vitet e sigurimit dhe pagat e tyre duke vendosur një drejtësi në masën e pensionit dhe shmangien e barazimit të pensionit. Rreth 7% e pensionistëve që kanë kontribuar për periudha të gjata dhe me paga të larta, përfituan pension më të lartë se pensioni maksimal prej 24800 lekësh që ishte me ligjin e vjetër. Personat që vendosën të shtynin daljen në pension, përfituan një bonus më të madh se me ligjin e vjetër nga 4% për çdo vit në 6%, duke përfituar një pension më të madh, por edhe një vlerësim të punës së tyre. Gjithashtu, edhe rreth 2000 qytetarë përfituan për herë të parë një pension social duke ndikuar në përmirë- simin e jetesës së tyre. Një ndikimi tjetër i reformës është pensioni për ish-minatorët e nëntokës, që përfituan pension në moshën 55-vjeçare dhe me masë më të lartë se trajtimi i veçantë që merrnin. Numri i tyre është mbi 3000 persona, që do të thotë që po kaq familje kanë më shumë mjetë jetese se një vit më parë.

Ka nisur edhe ndarja e pensionit social. Ju thatë se janë rreth 2 mijë përfitues… ndërkohë që gjatë hartimit të reformës është folur për 5 mijë përfitues. Kanë ndryshuar kushtet?

Është e vërtetë që në hartimin e reformës u parashikua që numri i përfituesve do të ishte rreth 5 mijë. Ky numër u parashikua nga projeksionet e bëra bazuar në të dhënat që disponohen dhe për një periudhë më të gjatë se një vit. Gjatë këtij viti janë paguar rreth 2000 pensione, janë në proces edhe rreth 250 pensione të tjera, që janë paraqitur së fundmi ose kanë pasur mangësi në dokumentacionin. Mund të ketë edhe raste që nuk jetojnë në Shqipëri dhe nuk e kanë të drejtën e përfitimit, pasi nuk plotësojnë kushtin e rezidencës. Nuk ka ndryshim të kushteve të përcaktuara në reformë dhe garantoj që të gjithë shtetasit shqiptarë që plotësojnë kriteret janë trajtuar me këtë pension të paguar për herë të parë në 2015. Edhe gjatë vitit 2016 e në vijim, do të rritet numri i përfituesve të pensionit social, pasi do ta mbushin moshën 70 vjeç këtë vit ose më vonë.

Keni pasur një takim me shoqatat e ushtarakëve. Ata kërkojnë shfuqizimin e vendimit që i mban para nga kompensimi. Çfarë pritet të ndodhë me këtë shtresë pensionistësh?

Kërkesa e vazhdueshme e ish-ushtarakëve që trajtohen me pension të parakohshëm për vjetërsi shërbimi është për faljen e debisë së krijuar, si rezultat i rillogaritjes së përfitimeve nën përcaktimet e ligjit nr. 10142. Kjo debi është krijuar si rezultat i ndryshimit të ligjit dhe vonesës së dërgimit të dokumenteve të përcaktuara në VKM nga institucionet që kanë të punësuar ish-ushtarakët. ISSH si institucion zbatues i ligjit të mësipërm ka zbatuar me korrektesë dispozitat ligjore, ka rillogaritur pensionet e parakohshme dhe ka paguar pensionet që rezultonin më të lartë se ligji i më- parshëm, ka llogaritur debitë për pensionet që nga rillogaritja rezultonin me masë më të ulët që nga data 01.07.2009 deri në momentin e rillogaritjes. Të gjitha rastet debitore janë të evidentuara saktë në sistemin informatik të pensioneve dhe pagesave dhe po arkëton debinë në bazë të ligjit. Pozicioni i ISSH-së në këtë lloj trajtimi është vetëm teknik dhe zbatues. Siç e përmendi në analizën vjetore ministri i Mirëqenies Sociale, z.Klosi, është duke u diskutuar një iniciativë ligjore që të falen këto debi. Me miratimin e kësaj iniciative ligjore nga ana e qeverisë, ISSH-ja është e gatshme që ta zbatojë në një kohë shumë të shkurtër sipas përcaktimeve që do të miratohen.

Ka një interes të madh për kompensimin e energjisë elektrike. Sot në rast se një pensionit plotëson kushtet, a mund të aplikojë për të përfituar kompensimin. Sa është ai?

Kompensimi për ndryshimet e çmimit ndër vite jepet për pensionistët kryefamiljarë të vetëm ose pjesëtarët e tjerë të familjes, që janë pensionistë ose të papunë. Ky kompensim jepet sipas tre VKM-ve të ndryshme në masën 500 lekë sipas vendimit të parë, 140 lekë sipas vendimit të dytë dhe 648 sipas VKM-së së fundit ose në total 1288 lekë në muaj. Ky kompensim jepet vetëm për një pjesëtar të familjes ose një kontrate me entin shpërndarës së energjisë OSHE-së. Pra, në rastin kur pjesëtarë të familjes janë dy pensionistë, vetëm njëri e përfiton kompensimin që është kryefamiljari. Për pensionistët që kanë dalë në pension para 2015, është edhe një kompensim tjetër prej 350 lekësh, dhe në total për një familje pensionistësh të vetëm shuma totale e kompensimit është 1988 lekë në muaj. Numri i përfituesve aktualë është rreth 82 mijë pensionistë që paguhen çdo muaj. Të gjithë pensionistët që nuk përfshihen në këtë numër, por plotësojnë kushtet, kanë të drejtë të aplikojnë dhe ta përfitojnë kompensimin që nga momenti i dorëzimit të dokumenteve.

Çfarë kushtesh duhet të plotësojnë dhe çfarë dokumentesh duhet të dorëzojnë?

Për të përfituar kompensimin duhet që pensionisti të jetë kryefamiljar, të jetë i vetëm ose pjesëtarët e tjerë të familjes të jenë pensionistë (bashkëshorti/tja) ose të jenë të papunë, punëkërkues. Këtë kompensim e përfitojnë pensionistët që banojnë në qytet dhe pensionistët e invaliditetit që banojnë në fshat dhe qytet. Dokumentet që duhet të dorë- zojnë janë kopje e kontratës me Operatorin e Shpërndarjes së Energjisë në emrin e vet, kopje e librezës ose faturës së likuiduar që vërteton që e paguajnë energjinë e konsumuar, certifikatë familjare, për të vërtetuar që janë kryefamiljarë të vetëm ose kanë persona të tjerë të familjes në moshë pune, si dhe një deklaratë që plotësohet pranë sporteleve të agjencive tona. Verifikimi nëse pjesëtarët e tjerë të familjes janë të papunë, punëkërkues, bëhet nga ana jonë zyrtarisht në zyrat e punës. Në analizën vjetore të ISSH-së, Z.Klosi deklaroi që jemi duke parë mundësinë e ndryshimit të VKM, me qëllim dhënien e të drejtës së përfitimit të këtij kompensimi, edhe të kryefamiljarëve pensionistë të vetëm që banojnë në fshat. Ky ndryshim do të krijojë mundësinë e përfitimit edhe për pensionistët e fshatit dhe do të trajtojë në mënyrë të barabartë të gjithë pensionistët kryefamiljarë të vetëm pavar- ësisht vendbanimit të tyre.

•  admin
•   15 Mars, 2016

Intervistë e Drejtorit të Përgjithshëm të Institutit të Sigurimeve Shoqërore, z. Astrit Hado, dhënë në “Gazeta shqiptare”, 13 mars 2015.

Detyrimet e ushtarakëve që janë krijuar si pasojë e zbatimit të vendimeve gjyqësore të formës së prerë, për njohje të masës së përfitimit pas datës 1.7.2009, në kundërshtim me formulën e llogaritjes së pensionit të parakohshëm, nuk do të falen. Sipas projektligjit të miratuar në qeveri dy ditë më parë, kjo kategori nuk do të përfitojë nga falja e debive, të ardhur si pasojë e rillogaritjes së pensionit e që për pasojë iu mbahet çdo muaj një pjesë e tij. Kreu i Institutit të Sigurimeve Shoqërore, Astrit Hado sqaron për “Gazeta Shqiptare” se “bëhet fjalë për një kategori ish-ushtarakësh, që kanë fituar gjyqet para se të hynte në fuqi akti normativ i vitit 2010, çka do të thotë se ata kanë dalë debitorë me vendim gjykate”. “Sigurisht që një ligj nuk mund të dalë mbi gjykatat, ndaj në projektligj është përcaktuar që kjo kategori nuk mund të përfitojë nga falja e debive”, u shpreh kreu i ISSH-së. Ende nuk dihet sa është numri i saktë i personave, që nuk do të përfitojnë falje të debive. Megjithatë, pas miratimit në qeveri, projektligji do të diskutohet në komisionet parlamentare, çka mund të sjellë ndryshime në formulimin e tij. Vetëm pas kalimit në komisione ai do të shkojë për miratim në seancë plenare, duke i hapur rrugën hyrjes në fuqi dhe zbatimit të tij.

Falja
Ndërkaq, sipas këtij projektligji parashikohet falja e debive të 5.425 ushtarakëve, të cilëve çdo muaj iu mbahet një pjesë e pensionit si pasojë e rillogaritjes së tij. Teksa komentoi këtë hap ligjor të ndërmarrë nga qeveria, ministri i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë, Blendi Klosi, tha se parashikon përfitimin për ushtarakët në rezervë dhe ata në lirim. “Gjatë javëve të fundit kam pasur takime të shpeshta me shoqatat e ish-ushtarakëve, të cilët me të drejtë, kërkojnë nga qeveria shqiptare zgjidhje për një borxh që ata i detyrohen shtetit, jo për faj të tyre, por për shkak të vendimeve të ndryshme të ndërmarra nga qeveritë ndër vite. Për plot 10 vjet, që nga viti 1999 në vitin 2009, ushtarët në rezervë apo në lirim, janë trajtuar me pagesa kalimtare, pensione të parakohshme apo përfitime të tjera suplementare. Por, në këtë hark kohor 10-vjeçar, ligjet kanë ndryshuar të paktën 4 herë dhe më pas janë kundërshtuar nga Gjykata Kushtetuese të cilat janë shfuqizuar nga kjo gjykatë. Në mbështetje të këtyre kërkesave, sot qeveria shqiptare do të falë 984 milionë lekë borxhe që ish-ushtarakët u detyrohen shtetit shqiptar”, u shpreh Klosi, ndërsa theksoi se falë këtij projektligji, asnjë ish-ushtaraku nuk do i mbahet më asnjë qindarkë nga pensioni i çdo muaji. Ndërkaq, paralelisht me heqjen e barrës financiare, qeveria parashikon të marrë edhe masa të tjera, që kanë të bëjnë me angazhimin e ushtarakëve. Sipas këshilltarit të kryeministrit për Çështjet e Sigurisë, Sandër Lleshi do të ketë një paketë të plotë, e cila synon në radhë të parë të riaktivizojë konceptin e rezervës të forcave të armatosura me qëllim që të gjithë ushtarakët në rezervë të luajnë një rol në forcat e armatosura. “Përveç angazhimit të kapaciteteve të rezervës parashikohet edhe që ushtarakët që janë në lirim të mund të përfshihen në dobi të vendit sepse është një potencial që mund të angazhohet në të mirë të vendit”, ka deklaruar Lleshi. Ndërkaq, “Gazeta Shqiptare” zbardh sot të plotë projektligjin “Për faljen e detyrimeve që kanë ish-ushtarakët në skemën e pensioneve suplementare, nga rillogaritja e pensioneve”, të cilin e gjeni në tabelën bashkëngjitur shkrimit.

Projektligji i miratuar në qeveri

Neni 1
Falen detyrimet e papaguara, që kanë rrjedhur nga rillogaritja e pensionit të parakohshëm, bazuar në përcaktimet e ligjit nr.10142, datë 15.5.2009, “Për sigurimin shoqëror suplementar të ushtarakëve të Forcave të Armatosura, të punonjësve të Policisë së Shtetit, të Gardës së Republikës, të Shërbimit Informativ të Shtetit, të Policisë së Burgjeve, të Policisë së Mbrojtjes nga Zjarri dhe të Shpëtimit e të punonjësve të Shërbimit të Kontrollit të Brendshëm në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar, sipas gjendjes së tyre në datën e hyrjes në fuqi të këtij ligji.

Neni 2
Detyrimet e ushtarakëve, që janë krijuar si pasojë e zbatimit të vendimeve gjyqësore të formës së prerë, për njohje të masës së përfitimit pas datës 1.7.2009, në kundërshtim me formulën e llogaritjes së pensionit të parakohshëm, të përcaktuar sipas ligjit nr.10142, datë 15.5.2009, “Për sigurimin shoqëror suplementar të ushtarakëve të Forcave të Armatosura, të punonjësve të Policisë së Shtetit, të Gardës së Republikës, të Shërbimit Informativ të Shtetit, të Policisë së Burgjeve, të Policisë së Mbrojtjes nga Zjarri dhe të Shpëtimit e të punonjësve të Shërbimit të Kontrollit të Brendshëm në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar, nuk falen.

Neni 3
Falen detyrimet që do të krijohen si pasojë e rillogaritjes së pensioneve, sipas dispozitave të ligjit nr.10142, datë 15.5.2009, “Për sigurimin shoqëror suplementar të ushtarakëve të Forcave të Armatosura, të punonjësve të Policisë së Shtetit, të Gardës së Republikës, të Shërbimit Informativ të Shtetit, të Policisë së Burgjeve, të Policisë së Mbrojtjes nga Zjarri dhe të shpëtimit të punonjësve të Shërbimit të Kontrollit të Brendshëm në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar, për ata ushtarakë, për të cilët rillogaritja nuk është kryer deri në datën e hyrjes në fuqi të këtij ligji.

Neni 4
Brenda 3 muajve, pas hyrjes në fuqi të këtij ligji, Ministria e Mbrojtjes dhe Ministria e Punëve të Brendshme të paraqesin dokumentacionin e nevojshëm për rillogaritjen e përfitimeve. Me përfundimin e këtij afati, detyrimet që rrjedhin nga rillogaritja nuk falen.

Neni 5
Ngarkohen Ministria e Mbrojtjes, Ministria e Punëve të Brendshme, Ministria e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë dhe Instituti i Sigurimeve Shoqërore për zbatimin e këtij ligji. Procedurat e zbatimit të faljes së detyrimeve të papaguara miratohen nga Ministria e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë dhe zbatohen nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore.

Neni 6
Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit në “Fletoren zyrtare”.

•  admin
•   11 Korrik, 2016

Intervistë me drejtorin e Institutit të Sigurimeve Shoqërore, z. Astrit Hado, revista “Monitor”, 10/07/2016

 Nëse në vitin 2012, popullsia rezidente në Shqipëri ka qenë rreth 2.9 milionë banorë, në vitin 2080 parashikimet janë për një tkurrje të ndjeshme dhe popullsia në këtë vit do të jetë rreth 2 – 2.1 milionë banorë. Një tregues tjetër është që nëse në vitin 2012, popullsia mbi 65 vjeç zë 14.9% të totalit të popullsisë, në vitin 2080, kjo kategori do të arrijë në rreth 29.5%.

 Efektet që plakja e popullsisë jep në jetën ekonomike e shoqërore janë afatgjata dhe me trend rritës të tyre. Drejtori i Institutit të Sigurimeve Shoqërore, Astrit Hado, thotë se Shqipëria është e vonuar me marrjen e masave amortizuese, pasi çfarëdolloj ndërhyrje që ndërmerret nuk jep efektin e menjëhershëm, por do kohën e vet të maturimit dhe dhënies së efekteve. Hado tha se, fillimisht duhet të frenohet emigracioni në drejtim të vendeve të tjera, pasi përgjithësisht emigrojnë të rinjtë dhe forcat aktive për punë.

 Ai thotë se një nga masat parandaluese mund të jetë stimulimi i lindshmërisë, duke rritur shpërblimet, subvencionet e familjeve me shumë fëmijë, njohje ose dhurim të periudhave të sigurimit për çdo fëmijë ose kohës së kujdesit ndaj fëmijës. Disa vende kanë aplikuar rritjen e moshës së daljes në pension, duke e çuar deri në 70 vjet. Hado tha se edhe krijimi i skemave private të pensioneve janë një zgjidhje.

A është plakja e popullsie një shqetësim që duhet marrë në konsideratë qysh tani?

Kur themi që popullsia po plaket kemi parasysh që rritet mosha mesatare e popullsisë, si rezultat i rënies së numrit të lindjeve dhe rritjes së jetëgjatësisë së qytetarëve. Plakja e popullsisë mund të perceptohet edhe si rritje e peshës specifike që zë grupmosha mbi 65 vjeç ndaj totalit të popullsisë. Plakja e popullsisë nuk është një fenomen që ndodh menjëherë ose brenda një periudhe të shkurtër kohore, por është një proces i vazhdueshëm. Edhe efektet që plakja e popullsisë jep në jetën ekonomike e shoqërore janë afatgjata dhe me trend rritës të tyre. Për të ardhur te pyetja juaj, a duhet marrë në konsideratë që sot, përgjigjja është se jemi të vonuar. Jemi të vonuar pasi çfarëdolloj mase të parashikohet apo merret nuk jep efektin e menjëhershëm por do kohën e vet të maturimit dhe dhënies së efekteve. Çdo incentivë për rritjen e lindshmërisë nuk jep efektin brenda muajit apo vitit, pasi përveçse ligjësitë e natyrës nuk e lejojnë një gjë të tillë, edhe vendimmarrja individuale është proces që kërkon kohë dhe analizë të të gjithë faktorëve që mbështesin një vendim të kësaj natyre. Sistemet e pensioneve kanë një periudhë të gjatë të maturimit të produkteve që ofron pra, pensionet dhe si të tillë duhet që masat të merren përpara se fenomeni i plakjes të japë efektet e plota.

•  admin
•   1 Nëntor, 2016

Intervistë me Drejtorin e Përgjithshëm të Institutit të Sigurimeve Shoqërore, z. Astrit Hado, në gazetën “Panorama”, më datë 31 tetor 2016

Duke nisur nga data 1 nëntor nis kthimi pas i parave për ish-ushtarakët e prekur nga Akti Normativ i miratuar në 2010-n.

Kështu, bashkë me pensionin, 5400 ushtarakë do të kenë mundësi të përfitojnë edhe shtesën. Sipas drejtorit të Institutit të Sigurimeve Shoqërore, Astrit Hado, pagesat do të kryhen me këste deri në muajin maj të 2017-s. Përmes një interviste dhënë për gazetën, thotë se shuma e debisë së mbajtur është e ndryshme dhe varion nga 1 lek deri në 500 mijë lekë.

ISSH ka gati edhe skemën që do të aplikohet për kthimin pas të parave, të cilën Hado e ilustron përmes shembujve konkretë. “Në rast se një ishushtarak ka debi të shlyer prej 52.500 lekësh, kjo shumë do t’i jepet në muajin nëntor 15.000 lekë dhe pjesa e mbetur prej 37.500 lekësh do t’i jepet në tre këste, përkatësisht në muajin dhjetor 15.000 lekë, në muajin janar 15.000 lekë dhe në muajin shkurt pjesa e mbetur prej 7500 lekësh.

Në rastet kur shuma që do të kthehet është më e madhe, atëherë në muajin nëntor do të marrë 15.000 lekë dhe në muajt e tjerë do të marrë 1/6 e shumës deri në muajin maj”. Sakaq e menjëhershme dhe e plotë do të kryhet pagesa për ata që kanë për të përfituar më pak se 15 mijë lekë.

Në muajin maj të këtij viti, Qeveria miratoi ligjin për faljen e detyrimeve të ish-ushtarakëve sipas Aktit Normativ. Ku konsistojnë këto detyrime të ish-ushtarakëve ndaj skemës dhe pse kanë lindur këto borxhe?

Në muajin maj të këtij viti, Kuvendi i Shqipërisë miratoi ligjin nr. 46/2016 për faljen e detyrimeve të ish-ushtarakëve ndaj skemës së pensioneve suplementare nga rillogaritja sipas ligjit 10142 të vitit 2009. Ky ligj sanksionon që të gjitha detyrimet që ish-ushtarakët kanë ndaj skemës për shkak të rillogaritjes do të falen dhe ato detyrime që janë paguar do të kthehen.

Arsyeja e krijimit të këtyre detyrimeve është për arsye administrative, pra për një vonesë të llogaritjes së pensioneve. Në ligjin 10142 është përcaktuar që të gjithë përfitimet e caktuara deri në datën 1 korrik 2009 do të rillogariten sipas përcaktimeve të këtij ligji përfshirë edhe ato përfitime që janë caktuar sipas vendimeve gjyqësore. Në këtë ligj, por edhe në vendimet e Këshillit të Ministrave të dala në zbatim të ligjit është përcaktuar që rillogaritjen do ta kryejë ISSH, por në bazë të dokumentacionit që do të dërgojnë ministritë e linjës ku përcaktohet vjetërsia në shërbim për çdo ish-ushtarak dhe paga referuese neto sipas pozicioneve të punës.

Për shkak të ankimimit të këtij ligji në Gjykatën Kushtetuese dhe ndryshimeve që iu bë bazuar në vendimin e kësaj gjykate, për një periudhë rreth dyvjeçare ishte e pamundur rillogaritja e pensioneve duke filluar nga 1 korriku 2009. Dokumentet e dërguara nga Ministria e Mbrojtjes, Ministria e Brendshme dhe institucionet e tjera u dërguan me vonesë pranë ISSH dhe për rrjedhojë nga momenti i ardhjes së dokumenteve dhe rillogaritjes deri në datën e hyrjes në fuqi të ligjit, që është 1 korriku 2009, pensionet ishin tërhequr sipas ligjit të vjetër dhe të parillogaritura.

Për personat që pas rillogaritjes masa e pensionit rezultonte më e lartë se masa e pensionit sipas ligjit të ri, nga ana jonë iu paguan shumat kreditore duke filluar nga 1 korriku i vitit 2009, ndërsa për personat që nga rillogaritja masa e pensionit rezultonte më e ulët se masa e më- parshme, u llogarit shuma e marrë tepër dhe u shpallën debitorë. Kjo shumë debitore iu është mbajtur në masën 20% të masës mujore të pensionit deri në shlyerjen e saj sipas përcaktimit të ligjit.

Më lejoni të theksoj se këto detyrime nuk kanë lindur si rezultat i llogaritjes gabim nga ana e strukturave të sigurimeve shoqërore, por si rezultat i vonesës së zbatimit të ligjit dhe dërgimit të dokumentacionit përkatës nga ministritë dhe institucionet e linjës të ngarkuara nga ligji dhe aktet nënligjore.

Kur do të fillojë falja e detyrimeve për ish-ushtarakët dhe a do t’u kthehen shumat e mbajtura deri tani?

Duke filluar nga data 1 qershor 2016, të gjithë ish-ushtarakëve debitorë nga rillogaritja nuk u mbahet as një lek nga pensioni i tyre dhe të gjitha detyrimet u janë falur.

Të gjitha detyrimet e tyre janë hequr nga sistemi informatik i pagesave dhe paguhen në masën që u ka dalë pensioni nga rillogaritja. Të gjitha shumat e paguara deri në atë datë do t’u kthehen ish-ushtarakëve sipas përcaktimeve të ligjit 46/2016 dhe VKM 704, datë 12.10.2016.